Ο Όμηρος Ταχματζίδης,έγραψε για το "Γκασταρμπάιτερ η οδυνηρή φυγή" στο Kilkis24

Η οδυνηρή φυγή από Κιλκίς

Posted by Kilkis24 on Τρίτη, Οκτωβρίου 30, 2012 · Leave a Comment 

Του Όμηρου Ταχματζίδη (Δημοσιογράφος)

Η μετανάστευση υπήρξε «πληγή» και «ευλογία» για πολλές περιοχές του βορειοελλαδικού χώρου. Ανάμεσά τους και ο νομός Κιλκίς. Βασικές χώρες προορισμού του μεταναστευτικού ρεύματος ήταν η Γερμανία και η Σουηδία. Η μαζική μετανάστευση ήταν από τη μια πλευρά λυτρωτική, μια απομάκρυνση από τη φτώχεια και την ανέχεια, από την άλλη «καταστροφική», μια βίαιη ρωγμή στις ανθρώπινες σχέσεις και στη ζωή των ανθρώπων των σχετικά κλειστών τοπικών κοινωνιών. Η φυγή υπήρξε για αυτό οδυνηρή.

Το δεύτερο σκέλος του τίτλου του βιβλίου της Κιλκισιώτισσας -από το Μαυρονέρι- Έλενας Αρτζανίδου υποδηλώνει τούτη την αποσιωπημένη πτυχή του μεταναστευτικού ρεύματος προς τη Βόρεια Ευρώπη: «Η οδυνηρή φυγή».

Από την άλλη πλευρά το πρώτο σκέλος του τίτλου «Γκασταρμπάιτερ» προϊδεάζει για την τύχη, την οποία θα είχαν οι μετανάστες στη χώρα υποδοχής. Η λέξη είναι σύνθετη Gast και Arbeiter και σημαίνει «εργάτης-επισκέπτης», «φιλοξενούμενος εργάτης». Με τον τρόπο αυτό το γερμανικό κράτος επιχειρούσε να υπογραμμίσει την «προσωρινότητα» της παραμονής των ξένων εργατών στην (Δυτική) Γερμανία. Αλλά ουδέν μονιμότερο του προσωρινού. Από ένα τμήμα των πρώτων γκάσταρμπαϊτερ προήλθαν οι σημερινοί Γερμανοί και Γερμανίδες με «μεταναστευτική καταγωγή» (Migrationshintergrund), οι οποίοι αποτελούν μέρος του γερμανικού πληθυσμού και πολίτες της μεσευρωπαϊκής χώρας. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στην Σουηδία. Στο κοινοβούλιο της σκανδιναβικής χώρας υπάρχει  Σουηδός βουλευτής με καταγωγή από το Κιλκίς.

Η συγγραφέας Έλενα Αρτζανίδου με το βιβλίο της «Γκάσταρμπαϊτερ»  αγγίζει το «νεύρο» ενός σημαντικού, αλλά δυστυχώς αποσιωπημένου, θέματος της νεότερης ιστορίας της χώρας μας. Υπήρξε μια εποχή του κοντινού παρελθόντος, που οι νέοι και οι νέες της βορειοελλαδικής ενδοχώρας αναζητούσαν καλύτερους όρους επιβίωσης στις ανεπτυγμένες χώρες της Ευρώπης. Η θεματολογία του βιβλίου δεν είναι εντελώς άγνωστη στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία.

Αλλά στην περίπτωση της Έλενας Αρτζανίδου έχουμε μια συγγραφέα, η οποία εμπλέκεται εμβιωματικά στο μεταναστευτικό πρόβλημα. Δεν είναι ένα τρίτο ουδέτερο πρόσωπο, το οποίο παρακολουθεί και γράφει τηρώντας αποστάσεις. Η Έλενα Αρτζανίδου είναι «καρπός» της μετανάστευσης με τη συμβολική και ουσιαστική σημασία της λέξης και γράφει με βάση τούτη την εμπειρία της.

Το βιβλίο πέραν του βιογραφικού στοιχείου αφορά και στην πολιτική και κοινωνική ιστορία της χώρας, αλλά και την μικροϊστορία του γενέθλιου τόπου, του Κιλκίς. Οι ιστορικές αναφορές δε γίνονται άμεσα, αλλά συνοδεύουν το βασικό κορμό της μυθιστορηματικής αφήγησης. Η Έλενα Αρτζανίδου κατορθώνει να πλάσει γύρω από την υπόθεση της μετανάστευσης μια ιστορία με έντονα αυτοβιογραφικά, ιστορικά, κοινωνικά, κοινωνιο-ανθρωπολογικά στοιχεία.

Εξαιρετικά επίκαιρες είναι οι αναφορές της στον γερμανικό κοινωνικό περίγυρο, τον οποίο η κιλκισιώτισσα συγγραφέας περιγράφει με μεγάλη «συμπάθεια» και «αγάπη». Κυρίως όταν αναφέρεται στη γυναίκα μετανάστρια, κεντρικό πρόσωπο της αφήγησης, και στο παιδί της, ένα κοριτσάκι το οποίο υπήρξε το πρώτο που γεννήθηκε σε ένα εργατικό «χάιμ» (σπίτι ξενώνας).

Η ένταση στην πλοκή κορυφώνεται, όταν ο άνδρας της γυναίκας συλλαμβάνεται από το καθεστώς της δικτατορίας στην Ελλάδα – όπου επιστρέφει για λίγο εξ αιτίας ενός  προσωπικού και οικογενειακού ζητήματος- και οδηγείται στις φυλακές.

Το βιβλίο περιγράφει την προσπάθεια της φυγής από την Ελλάδα, τις δυσκολίες για την έκδοση διαβατηρίου (λόγω των γνωστών «κοινωνικών φρονημάτων»), τη μετάβαση στην Γερμανία, την εγκατάσταση και την εργασία σε μια μικρή πόλη στην περιοχή της Βαυαρίας, τη γέννηση του πρώτου παιδιού στο εργατικό «χάιμ», τη ζωή των Ελλήνων μεταναστών και μεταναστριών, πριν τη δικτατορία, μετά τη δικτατορία, τη σύλληψη στην Ελλάδα του συζύγου, την παραμονή στις φυλακές Επταπυργίου, την πτώση της τυραννίας και την επιστροφή στην Ελλάδα – της μητέρας και της μικρής της κόρης.

Δίπλα στη βασική ιστορία ξεδιπλώνονται άλλες παράλληλες, οι οποίες συνθέτουν τις λεπτομέρειες του ψηφιδωτού της μετανάστευσης. Το «τραύμα» του αποχωρισμού και της απώλειας καταγράφεται διαρκώς με σχετικές αναφορές στην περιγραφή διαφόρων χαρακτήρων, οι οποίοι εμφανίζονται στις σελίδες του βιβλίου. Ακόμη και η φιλική γερμανική οικογένεια κρύβει τη δική της «πληγή»: ο γιος ζει ως μετανάστης στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η συγγραφέας κατορθώνει να δημιουργήσει έντονα συναισθήματα συγκίνησης στον αναγνώστη/στρια με τις συχνές αναφορές στα προβλήματα των μεταναστών. Πολλοί αναγνώστες θα αναγνωρίσουν προβλήματα και καταστάσεις από το οικείο οικογενειακό τους περιβάλλον. Η μετανάστευση είναι μια ακόμη ανεπούλωτη πληγή της ελληνικής κοινωνίας, η ανάμνηση της οποίας συγκινεί ευρύτατα τμήματα του πληθυσμού. Η συγκίνηση κορυφώνεται και από το ύφος της γραφής, η οποία ρέει συχνά υπό τη μορφή εξομολόγησης και παρασέρνει το θυμικό του αναγνώστη, ιδιαιτέρως εκείνου, ο οποίος έχει την εμπειρία, άμεση ή έμμεση, της μετανάστευσης.

Με τους «Γκασταρμπάιτερ» η κιλκισιώτισσα συγγραφέας κάμνει ένα σημαντικό εξελικτικό βήμα στο χώρο της ελληνικής μυθιστορηματογραφίας.

Σημείωση: Το βιβλίο της Έλενας Αρτζανίδου «Γκάσταρμπαϊτερ. Η οδυνηρή φυγή» θα παρουσιαστεί την Παρασκευή 2 Νοεμβρίου 2012 στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη στις 7.30 μ.μ. Για το βιβλίο θα μιλήσουν ο Δημήτρης Γουλής, εκπαιδευτικός, ο  Όμηρος Ταχμαζίδης, δημοσιογράφος και η συγγραφέας Έλενα Αρτζανίδου. Τη συζήτηση θα συντονίσει ο Κώστας Ραμπίδης, Διευθυντής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Κιλκίς.

Έγραψε η Χρυσάνθη Τσιάμπαλη,συγγραφέας για το "Γκαστραμπάιτερ η οδυνηρή φυγή".

Το Γκασταρμπάιτερ είναι η αληθινή ιστορία, πολλών διαφορετικών ανθρώπων, που χάρη στην ικανότητά της, η Έλενα Αρτζανίδου μας τη διηγείται όπως ακριβώς της ταιριάζει: με τρόπο λιτό, ανεπιτήδευτο μα γλαφυρό.

Άνθρωποι που χωρίζουν από τους αγαπημένους τους, άλλοι πρόσκαιρα και άλλοι οριστικά και αμετάκλητα, σε μια Ελλάδα που δεν μπορεί να παράσχει ούτε τα απαραίτητα στους Έλληνες. Ζωές που κυλούν «αναμένοντας», χρόνια που περνούν «προσδοκώντας» σε μια ιστορική περίοδο που η ανθρώπινη ύπαρξη έχει μηδαμινή αξία.

Οι ήρωες για το σημερινό αναγνώστη, μοιάζουν να ξεπηδούν από μια μακρινή, σχεδόν άγνωστη εποχή. Αν το βιβλίο μάλιστα εκδίδονταν τη δεκαετία του 90΄θα φάνταζε σαν μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας. Γιατί ποιος αλήθεια θα μπορούσε να πιστέψει πως οι καλοζωιστές και υπερκαταναλωτικοί Έλληνες των δεκαετιών 90΄- 00΄, είχαν βιώσει τη φτώχια με τον πιο σκληρό και ανελέητο τρόπο λίγες δεκαετίες πριν;  Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί πως ένας λαός που έζησε στο πετσί του την εξοντωτική φτώχεια, την αναγκαστική μετανάστευση κάτω από τις δυσμενέστερες συνθήκες, που ένιωσε τον πόνο της ανέχειας, της ανελευθερίας, της ξενιτιάς, έδειξε κάμποσα χρόνια αργότερα μια –επιεικώς- υπεροπτική συμπεριφορά απέναντι στους μετανάστες που ήρθαν στην Ελλάδα;

Το Γκασταρμπάιτερ είναι ένα απρόσμενα(;) επίκαιρο μυθιστόρημα, τώρα που οι Έλληνες αναγκάζονται, έστω και κάτω από άλλες συνθήκες, να περάσουν τα σύνορα της χώρας τους για να δουλέψουν, τώρα που νεοφασιστικές οργανώσεις έχουν εμβολίσει τον κοινωνικό ιστό και αυτοπροβάλλονται (και πάλι) ως εθνοσωτήρες. Είναι η μαρτυρία για μια εποχή που χρειάζεται να κρατάμε καλά φυλαγμένη στο πίσω μέρος του μυαλού μας και που αξίζει να διαβαστεί τόσο από τα πολύ νέα παιδιά, όσο και από τους μεγαλύτερους αναγνώστες. Επειδή στην άγνοια και στη λήθη αρέσει να καλούν τις τραγικές στιγμές του παρελθόντος να… επαναληφθούν.

Χρυσάνθη Τσιαμπαλή,συγγραφέας.

Έγραψε η Πασχαλία Τραυλού,για το "Γκασταρμπάιτερ η οδυνηρή φυγή",25/10/2012

Η Πασχαλία Τραυλού, συγγραφέας έγραψε,
Γκασταρμπάιτερ, 
η οδυνηρή φυγή, της Έλενας Αρτζανίδου
 Γκασταρμπάιτερ... Η λέξη ηχεί βαριά στις αισθήσεις μας. Μας τυλίγει μέσα στην ψύχρα της αναγκάζοντάς μας να φέρουμε στο νου μας δυσάρεστα αισθήματα και εικόνες ανθρώπων που χωρίζουν, παιδιών που βλέπουν το τρένο με τους γονείς να ξεμακραίνει και εκείνα πιασμένα απ’ το χέρι της γιαγιάς να προσπαθούν να κρατηθούν και να τραφούν από μια μνήμη τρυφερότητας ξενιτεμένη, δεμάτων με αγάπη, χρήματα και πράγματα που προσπαθούν να αντισταθμίσουν την εξ αποστάσεως αγάπη των ξεριζω-μένων. 
Όχι, δεν πρόκειται για μια μελό ιστορία, από εκείνους του Νίκου Ξανθόπουλου με το βαρύ συναίσθημα που σήμερα δεν μας συγκινούν, επειδή ξεχάσαμε να νιώθουμε, να συναισθανόμαστε και να συμπονάμε, κλεισμένοι καθένας στο πολυτελές καβούκι του. Το βιβλίο της Έλενας Αρτζανίδου είναι μια αληθινή ιστορία, όπως αναφέρεται στο εξώφυλλο, και η αλήθεια τού εξασφαλίζει μια αυθεντικότητα που δεν το παρασύρει σε άστοχους και ανούσιους μελοδραματισμούς. 
Εξάλλου, σήμερα που το πολυτελές καβούκι του νεοέλληνα έχει ραγίσει και από μέσα ξεπετιέται για άλλη μια φορά ο ταπεινός, αδύναμος εαυτός του, το βιβλίο και η αλήθεια του είναι πιο επίκαιρα από ποτέ. 
Το βιβλίο ωστόσο δεν αποτελεί την καταγραφή της ιστορίας συγκεκριμένων ανθρώπων. Μπορεί το έναυσμά του να ήταν ο ξενιτεμός της οικογένειας της ίδιας της συγγραφέως, όμως καταφέρνει να αντιπροσωπεύσει επαξίως όχι μόνο το βίωμα των οικείων της δημιουργού του, αλλά μιας ολόκληρης ελληνικής γενιάς με παράλληλες ζωές και πεπρωμένα. 
Η δεύτερη σημαντική παρατήρηση είναι ότι το βιβλίο δεν αποτελεί ένα οδοιπορικό στο παρελθόν, αλλά ένα οδοιπορικό και στο παρόν και συνάμα μια πρόβλεψη δυστυχώς του μέλλοντος. Αναφερόμενο στη γενιά των γκάστερμπάιτερ μιας Ελλάδας που είχε οικονομικά καταρρεύσει, αποτελεί ένα αντικατόπτρισμα της Ελλάδας που σήμερα μεθοδεύεται από μια ανάλγητη ευρωπαϊκή και ίσως παγκόσμια πολιτική. Μπορεί ο Έλληνας σήμερα να μην φτιάχνει ένα υφασμάτινο μπογαλάκι με τα υπάρχοντά του αλλά να γεμίζει μια ακριβή επώνυμη βαλίτσα, κατάλοιπο από παλιούς καλούς καιρούς, για να ξενιτευτεί, μπορεί το skype και το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο να διευκολύνουν την επικοινωνία με την εικόνα και τα λόγια από ψυχής των αγαπημένων που αφήνει πίσω, όμως η πίκρα της απόστασης, τα ξένα αρώματα τόπων και ανθρώπων που δυσκολεύονται να γίνουν δικά τους, παραμένουν ίδια και σκληραίνουν τις ψυχές, τις αναμνήσεις και τα πρόσωπα. 
Το βιβλίο πραγματεύεται την ξενιτιά στη Γερμανία και μια περασμένη αλλά διόλου ξεχασμένη πάμπτωχη Ελλάδα του παρελθόντος, που σαν φάντασμα ρίχνει τη σκιά της βαριά και σήμερα πάνω μας. Υπενθυμίζει ότι η ιστορία έχει πάντοτε κυκλική τροχιά, κάνοντας κύκλους και επαναλήψεις γύρω απ’ τα ίδια ανθρώπινα λάθη και τις ίδιες αδηφάγες τακτικές και πολιτικές. Ο φτωχός εκπατρισμένος Έλληνας του τότε, συναντά τον απελπισμένο Έλληνα του τώρα και μαζί ανεβαίνουν στο τρένο, το αεροπλάνο ή το πλοίο της συμφοράς για να ανταμωθούν με μια ισχνή ελπίδα για τα παιδιά τους κάπου μακριά από δω, κάπου που το δάκρυ δεν θα προλαβαίνει να στεγνώνει. 
Όχι, το βιβλίο δεν αποτελεί ένα μαχαίρι που σκάβει την παλιά και τη φρέσκια πληγή. Είναι ένα οδοιπορικό σε καταστάσεις και αλήθειες. Είναι σκληρά ρεαλιστικό με ένα αγκαθάκι λυρισμού μέσα στις λεπτομέρειες και στις αλήθειες των άψυχων πραγμάτων που μας πληγώνουν κρυφά κάθε φορά που τις θυμόμαστε. 
Φερμένη από τον κόσμο του παιδικού βιβλίου στον κόσμο της λογοτεχνίας ενηλίκων, η Έλενα Αρτζανίδου φέρνει ένα φρέσκο αέρα στο ρεαλιστικό μυθιστόρημα. Με δημοσιογραφική ματιά όπου πρέπει, με την ευαισθησία και την οξυδέρκεια που απαιτεί πάντα ο αναγνώστης – παιδί και με την ενήλικη εκείνη ματιά που κρύβει πάντα μέσα της την παιδική αθωότητα που κανείς ποτέ δεν καταφέρνει ν’ απαρνηθεί, η Έλενα είναι μαέστρος στη χρήση των αθώων πραγμάτων για την παραγωγή στοχασμού και συγκίνησης. Το ραγισμένο φλιτζάνι που οδηγεί στο ράγισμα της μνήμης, το τρένο που σηματοδοτεί την έναρξη ποικίλων πικρών συναισθημάτων, οι πατάτες που ως το κύριο γεύμα εκείνης της γενιάς, γίνεται σύμβολο της ανέχειας, τα δέματα με την αγάπη και το κατιτίς από υλική παρηγοριά, αποτελούν στο κείμενο της Έλενας «ομιλούντα πράγματα» που, δίχως φλυαρία αποτυπώνουν σκέψεις, νοσταλγία, απελπισία, φόβο για το άγνωστο, αποδεικνύοντας πως ο θεός των μικρών πραγμάτων είναι αυτός που κάνει τα μεγαλύτερα θαύματα.
Το πικρό χιούμορ που πότε πότε σπάζει την περιγραφή των πικρών αναμνήσεων, είναι επίσης ένα λειτουργικό υφολογικό στοιχείο που προσφέρει στον αναγνώστη αναπνοές και διαλείμματα πιο ανθρώπινης συναίσθησης του περιεχομένου του βιβλίου. Η γλώσσα είναι γρήγορη, καίρια, διόλου κουραστική, απηχώντας πως στόχος της Έλενας δεν είναι να αποδείξει τη συγγραφική της δεινότητα – αυτό εξάλλου το έχει ήδη πράξει – αλλά να μιλήσει με τις ψυχές και με τα μάτια των αναγνωστών της.
Τέλος, θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι ετούτο το οδοιπορικό ψυχής είναι ένα μυθιστόρημα με ύλη την ιστορία και την αλήθεια ή ένα ντοκουμέντο με υλικά στοιχεία γλυκόπικρου παραμυθιού, από εκείνα τα κλασικά του Άντερσεν που μας αρέσουν τόσο κι ας μας πονούν, θυμιζοντάς μας την ευάλωτη ανθρώπινη φύση μας και την κοινωνική αδικία που ελλοχεύει πίσω απ’ τα θέλω των δυνατών κάθε εποχής. 
Με αυτά τα λίγα λόγια θα ήθελα να καλωσορίσω την Έλενα Αρτζανίδου στον χώρο της πεζογραφίας ενηλίκων, καθώς μου απέδειξε ότι μπορεί να μετουσιώσει την τεχνική του παιδικού βιβλίου στην ύλη εκείνη που απαιτείται για να σαγηνεύσει και το μυαλό των ενηλίκων, γεννώντας μου την απορία κατά πόσον εμείς, οι πεζογράφοι ενηλίκων έχουμε την ανάλογη αθωότητα και ευελιξία να γράψουμε τόσο καλά για τα παιδιά, όσο εκείνη με τη μία, κατάφερε να γράψει για τους μεγάλους.

Μια διαφορετική παρέα με αφορμή το "Γκασταρμπάιτερ η οδυνηρή φυγή",στο Βιβλιόφωνο-Βύρωνας.

Δεξιά με την Αργυρώ Μαντόγλου,συγγραφέα-μεταφράστρια
και την Μάχη Γεωργιάδου επιμελήτρια του βιβλίου.

Πασχαλία Τραυλού

 Την Πέμπτη 25/10/2012,στο βιβλιοπωλείο "Βιβλιόφωνο", στο Βύρωνα μαζί με την Πασχαλία Τραυλού, βρεθήκαμε στο όμορφο πατάρι για το "Γκασταρμπάιτερ η οδυνηρή φυγή",Manus Scripta.

Η παρουσία όλων όσων βρέθηκαν ήταν πολύ συγκινητική,όπως και τα όσα έγραψε για το βιβλίο η φίλη Πασχαλία,ήταν τιμητικά.Τα ερωτήματα στο τέλος από την ίδια προκάλεσαν ένα ανέλπιστο διάλογο και με τους παρευρισκόμενους αναγνώστες. Μικρό απόσπασμα όσων έγραψε και είπε η Πασχαλία Τραυλού:

...Όχι, το βιβλίο δεν αποτελεί ένα μελό που περιγράφει μόνο τη θλίψη και την οδύνη εκείνων των καταστάσεων. Δεν αποτελεί ένα μαχαίρι που σκάβει την παλιά και τη φρέσκια πληγή. Είναι ένα οδοιπορικό σε καταστάσεις και αλήθειες. Είναι σκληρά ρεαλιστικό με ένα αγκαθάκι λυρισμού μέσα στις λεπτομέρειες και στις αλήθειες των άψυχων πραγμάτων που μας πληγώνουν κρυφά κάθε φορά που τις θυμόμαστε.

 Φερμένη από τον κόσμο του παιδικού βιβλίου στον κόσμο της λογοτεχνίας ενηλίκων, η Έλενα Αρτζανίδου φέρνει ένα φρέσκο αέρα στο ρεαλιστικό μυθιστόρημα. Με δημοσιογραφική ματιά όπου πρέπει, με την ευαισθησία και την οξυδέρκεια που απαιτεί πάντα ο αναγνώστης – παιδί και με την ενήλικη εκείνη ματιά που κρύβει πάντα μέσα της την παιδική αθωότητα που κανείς ποτέ δεν καταφέρνει ν’ απαρνηθεί, η Έλενα είναι μαέστρος στη χρήση των αθώων πραγμάτων για την παραγωγή στοχασμού και συγκίνησης. Το ραγισμένο φλιτζάνι που οδηγεί στο ράγισμα της μνήμης, το τρένο που σηματοδοτεί την έναρξη ποικίλων πικρών συναισθημάτων...

Γ.Βαλλιάνος-Αλ.Τσίπρα

 Ευχαριστώ όλους όσους ήταν κοντά μας.Ευχαριστώ από καρδιάς το Γιώργο Βαλλιάνο και την Αλεξάνδρα Τσίπρα, για τη φιλοξενία τους στο βιβλιοπωλείο,και κυρίως για την αμέριστη υποστήριξη τους στη διακίνηση του βιβλίου μιας και είναι αυτοί που το διαθέτουν στην αγορά.

Αφεντούλα Ραζέλη

Ευχαριστώ τους φίλους συγγραφείς,Αργυρώ Μαντόγλου,Βαγγέλη Ηλιόπουλο,την Αγγελική Δαρλάση και τη Γιώτα Αλεξάνδρου που μπόρεσαν να κλέψουν χρόνο από το βαρύ πρόγραμμα των υποχρεώσεων τους και να βρεθούν κοντά μου.

Πέμπτη 25/10/2012 στο βιβλιοπωλείο "Βιβλιόφωνο",στο Βύρωνα,στις 7:30μ.μ

Απόσπασμα από τη συνέντευξη,στην εφημερίδα Δράση-Ρόδος και στο δημοσιογράφο Δημήτρη Γκαρτζώνη 23/7/2012:  
«Γκασταρμπάιτερ-η οδυνηρή φυγή», τις ιστορίες των ξενιτεμένων Ελλήνων. Ιστορίες με πίκρα, πόνο, αλλά και πολλές ευχάριστες στιγμές, που περίμεναν να ειπωθούν. Αυτοί οι Έλληνες που τη δεκαετία του '60 αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την πατρίδα και να αναζητήσουν την τύχη τους στο εξωτερικό, κουβαλούν πάντα μέσα τους τα βιώματά τους, τα οποία η Έλενα Αρτζανίδου αποτυπώνει στο χαρτί. 
Γκασταρμπάιτερ, προερχόμενοι από τη Μακεδονία οι ήρωες του βιβλίου, οκτώ ζευγάρια και η Αντωνία φτάνουν το 1964 στο Βαλντσάσεν με σκοπό να δουλέψουν σε εργοστάσιο πορσελάνης. Με τρένο ως τον Πειραιά και μετά με ένα σαπιοκάραβο, το Κολοκοτρώνης ως το Πρίντεζι κι από εκεί με αμαξοστοιχία πάλι ως τη Γερμανία.  Εγκαθίστανται σε «χάιμ» σπίτια με πολλά δωμάτια, (ένα για κάθε ζευγάρι) κουζίνα και μπάνιο κοινό που βρίσκονταν κοντά στο χώρο εργασίας.
Πίσω στην πατρίδα μένει εγκλωβισμένος ο Χάρης, σύζυγος της Αντωνίας περιμένοντας να πάρει το πολυπόθητο χαρτί κοινωνικών φρονημάτων ώστε να εξασφαλίσει την άδεια αναχώρησης για τη Γερμανία όπου θα συναντήσει τη γυναίκα του...
 Μια κοινωνία που ως χθες φάνταζε εξωπραγματική, μια κοινωνία που κινείται μέσα στη φτώχεια και την ανέχεια αλλά ονειρεύεται και ελπίζει κάτω από τους ήχους των τραγουδιών του Καζαντζίδη.
Σήμερα η Ελλάδα ετοιμάζεται για μια νέα μετανάστευση, ίσως με διαφορετικά χαρακτηριστικά αλλά με τον ίδιο σκοπό. Την καλυτέρευση της ζωής των νέων ανθρώπων. Για το λόγο αυτό το βιβλίο της Έλενας Αρτζανίδου γίνεται κατά έναν περίεργο τρόπο επίκαιρο, αφού η ιστορία κάνει κύκλους και επανέρχεται πολλές φορές φέρνοντας στο προσκήνιο ξεχασμένους εφιάλτες... 

Στο βιβλιοπωλείο "Βιβλιόφωνο",Aγ.Δημητρίου 42,Βύρωνα-Αθήνα,25/10/2012 παρουσιάζουμε,19:30μ.μ, το "Γκασταρμπάιτερ η οδυνηρή φυγή"

Σχολική γιορτή σε ελληνικό σχολείο στο Essen 1970,
λίγες ώρες μόνο Ελληνικά τα υπόλοιπα με τον μπαμπά σπίτι.
Η δεύτερη  μπροστά και δεξιά.

Άουσβιτς 1971 μαζί με τη μητέρα μου και τον αδερφό μου.
Την εικόνα και τη μυρωδιά  του χώρου
ακόμη την κουβαλώ.

...Στο Μόναχο βολευτήκαμε σ'ένα μικρό σπίτι,άλλωστε ο χρόνος μας ήταν περιορισμένος:όλα συνέβαιναν παράλληλα με τη δουλειά μας και τη φροντίδα της Αλεξάνδρας,που τη μοιραζόμασταν με βάρδιες.Πριν από την αλλαγή του χρόνου κατάφερα να τη βάλω,με τη βοήθεια της προϊσταμένης μου,στον παιδικό σταθμό της κλινικής.Από τον Σεπτέμβριο την περίμεναν το ελληνικό και το γερμανικό σχολείο...Γκασταρμπάιτερ η οδυνηρή φυγή,Manus Scripta,2012

Στο βιβλιοπωλείο "Βιβλιόφωνο",Aγ.Δημητρίου 42,Βύρωνα-Αθήνα,25/10/2012 παρουσιάζουμε,19:30μ.μ, το "Γκασταρμπάιτερ η οδυνηρή φυγή"

Waldsassen 1963,στο Χάιμ,,αρκετούς μήνες μετά την άφιξή
των Γκασταρμπάιτερ.άλλοι προτιμούν να ενημερώνονται και άλλοι την
ψυχαγωγία.Προσωπικό αρχείο.

...Κυριακή πρωί στο κέντρο του Μονάχου και το πλήθος των Ελλήνων που έχει φτάσει από τις γύρω περιοχές είναι απίστευτα μεγάλο.Λίγο πριν από το μεσημέρι,η ειρηνική πορεία ξεκινάει.Άντρες και γυναίκες που κρατούν πλακάτ και παιδιά που φωνάζουν Δημοκρατία,Δημοκρατία διασχίζουμε τους γερμανικούς δρόμους και δεχόμαστε την υποστήριξη και τα χειροκροτήματα των ντόπιων,ενώ αρκετοί μας ακολουθούν και μπαίνουν στην πορεία.Η Αλεξάνδρα μού πιάνει σφιχτά το χέρι και με το άλλο κρατά τη Λένα...
 Η Δημοκρατία,μανούλα,είναι θεά σαν την Αθηνά,όπως μου έμαθε ο μπαμπάς μου;"μου φωνάζει και περιμένει την απάντηση μου μέσα σε αυτή την αγωνιστική οχλοβοή.
 "Στο σπίτι θα σου εξηγήσω,τώρα..."

Λίγο πριν το 1970,κάθε οικογένεια στο δικό της
σπίτι και οι ξενιτεμένοι  Έλληνες φανερά αλλαγμένοι.
Προσωπικό αρχείο.

"Ο μπαμπάς μου θα μου έλεγε,αλλά εσύ δεν ξέρεις.Γι'αυτό δεν μου απαντάς". Η μικρή γόησσα με αποτελειώνει με το σχόλιο της και με αναγκάζει να παίξω το παιχνίδι της,όπως εσύ καλέ μου,την έχεις συνηθίσει...






Απόσπασμα από το "Γκασταρμπάιτερ η οδυνηρή φυγή",Έλενα Αρτζανίδου,Manus Scripta.