Τρίτη 30 Οκτωβρίου 2012

Ο Όμηρος Ταχματζίδης,έγραψε για το "Γκασταρμπάιτερ η οδυνηρή φυγή" στο Kilkis24


Η οδυνηρή φυγή από Κιλκίς

Του Όμηρου Ταχματζίδη (Δημοσιογράφος)
Η μετανάστευση υπήρξε «πληγή» και «ευλογία» για πολλές περιοχές του βορειοελλαδικού χώρου. Ανάμεσά τους και ο νομός Κιλκίς. Βασικές χώρες προορισμού του μεταναστευτικού ρεύματος ήταν η Γερμανία και η Σουηδία. Η μαζική μετανάστευση ήταν από τη μια πλευρά λυτρωτική, μια απομάκρυνση από τη φτώχεια και την ανέχεια, από την άλλη «καταστροφική», μια βίαιη ρωγμή στις ανθρώπινες σχέσεις και στη ζωή των ανθρώπων των σχετικά κλειστών τοπικών κοινωνιών. Η φυγή υπήρξε για αυτό οδυνηρή.
Το δεύτερο σκέλος του τίτλου του βιβλίου της Κιλκισιώτισσας -από το Μαυρονέρι- Έλενας Αρτζανίδου υποδηλώνει τούτη την αποσιωπημένη πτυχή του μεταναστευτικού ρεύματος προς τη Βόρεια Ευρώπη: «Η οδυνηρή φυγή».
Από την άλλη πλευρά το πρώτο σκέλος του τίτλου «Γκασταρμπάιτερ» προϊδεάζει για την τύχη, την οποία θα είχαν οι μετανάστες στη χώρα υποδοχής. Η λέξη είναι σύνθετη Gast και Arbeiter και σημαίνει «εργάτης-επισκέπτης», «φιλοξενούμενος εργάτης». Με τον τρόπο αυτό το γερμανικό κράτος επιχειρούσε να υπογραμμίσει την «προσωρινότητα» της παραμονής των ξένων εργατών στην (Δυτική) Γερμανία. Αλλά ουδέν μονιμότερο του προσωρινού. Από ένα τμήμα των πρώτων γκάσταρμπαϊτερ προήλθαν οι σημερινοί Γερμανοί και Γερμανίδες με «μεταναστευτική καταγωγή» (Migrationshintergrund), οι οποίοι αποτελούν μέρος του γερμανικού πληθυσμού και πολίτες της μεσευρωπαϊκής χώρας. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στην Σουηδία. Στο κοινοβούλιο της σκανδιναβικής χώρας υπάρχει  Σουηδός βουλευτής με καταγωγή από το Κιλκίς.
Η συγγραφέας Έλενα Αρτζανίδου με το βιβλίο της «Γκάσταρμπαϊτερ»  αγγίζει το «νεύρο» ενός σημαντικού, αλλά δυστυχώς αποσιωπημένου, θέματος της νεότερης ιστορίας της χώρας μας. Υπήρξε μια εποχή του κοντινού παρελθόντος, που οι νέοι και οι νέες της βορειοελλαδικής ενδοχώρας αναζητούσαν καλύτερους όρους επιβίωσης στις ανεπτυγμένες χώρες της Ευρώπης. Η θεματολογία του βιβλίου δεν είναι εντελώς άγνωστη στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία.
Αλλά στην περίπτωση της Έλενας Αρτζανίδου έχουμε μια συγγραφέα, η οποία εμπλέκεται εμβιωματικά στο μεταναστευτικό πρόβλημα. Δεν είναι ένα τρίτο ουδέτερο πρόσωπο, το οποίο παρακολουθεί και γράφει τηρώντας αποστάσεις. Η Έλενα Αρτζανίδου είναι «καρπός» της μετανάστευσης με τη συμβολική και ουσιαστική σημασία της λέξης και γράφει με βάση τούτη την εμπειρία της.
Το βιβλίο πέραν του βιογραφικού στοιχείου αφορά και στην πολιτική και κοινωνική ιστορία της χώρας, αλλά και την μικροϊστορία του γενέθλιου τόπου, του Κιλκίς. Οι ιστορικές αναφορές δε γίνονται άμεσα, αλλά συνοδεύουν το βασικό κορμό της μυθιστορηματικής αφήγησης. Η Έλενα Αρτζανίδου κατορθώνει να πλάσει γύρω από την υπόθεση της μετανάστευσης μια ιστορία με έντονα αυτοβιογραφικά, ιστορικά, κοινωνικά, κοινωνιο-ανθρωπολογικά στοιχεία.
Εξαιρετικά επίκαιρες είναι οι αναφορές της στον γερμανικό κοινωνικό περίγυρο, τον οποίο η κιλκισιώτισσα συγγραφέας περιγράφει με μεγάλη «συμπάθεια» και «αγάπη». Κυρίως όταν αναφέρεται στη γυναίκα μετανάστρια, κεντρικό πρόσωπο της αφήγησης, και στο παιδί της, ένα κοριτσάκι το οποίο υπήρξε το πρώτο που γεννήθηκε σε ένα εργατικό «χάιμ» (σπίτι ξενώνας).
Η ένταση στην πλοκή κορυφώνεται, όταν ο άνδρας της γυναίκας συλλαμβάνεται από το καθεστώς της δικτατορίας στην Ελλάδα – όπου επιστρέφει για λίγο εξ αιτίας ενός  προσωπικού και οικογενειακού ζητήματος- και οδηγείται στις φυλακές.
Το βιβλίο περιγράφει την προσπάθεια της φυγής από την Ελλάδα, τις δυσκολίες για την έκδοση διαβατηρίου (λόγω των γνωστών «κοινωνικών φρονημάτων»), τη μετάβαση στην Γερμανία, την εγκατάσταση και την εργασία σε μια μικρή πόλη στην περιοχή της Βαυαρίας, τη γέννηση του πρώτου παιδιού στο εργατικό «χάιμ», τη ζωή των Ελλήνων μεταναστών και μεταναστριών, πριν τη δικτατορία, μετά τη δικτατορία, τη σύλληψη στην Ελλάδα του συζύγου, την παραμονή στις φυλακές Επταπυργίου, την πτώση της τυραννίας και την επιστροφή στην Ελλάδα – της μητέρας και της μικρής της κόρης.
Δίπλα στη βασική ιστορία ξεδιπλώνονται άλλες παράλληλες, οι οποίες συνθέτουν τις λεπτομέρειες του ψηφιδωτού της μετανάστευσης. Το «τραύμα» του αποχωρισμού και της απώλειας καταγράφεται διαρκώς με σχετικές αναφορές στην περιγραφή διαφόρων χαρακτήρων, οι οποίοι εμφανίζονται στις σελίδες του βιβλίου. Ακόμη και η φιλική γερμανική οικογένεια κρύβει τη δική της «πληγή»: ο γιος ζει ως μετανάστης στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η συγγραφέας κατορθώνει να δημιουργήσει έντονα συναισθήματα συγκίνησης στον αναγνώστη/στρια με τις συχνές αναφορές στα προβλήματα των μεταναστών. Πολλοί αναγνώστες θα αναγνωρίσουν προβλήματα και καταστάσεις από το οικείο οικογενειακό τους περιβάλλον. Η μετανάστευση είναι μια ακόμη ανεπούλωτη πληγή της ελληνικής κοινωνίας, η ανάμνηση της οποίας συγκινεί ευρύτατα τμήματα του πληθυσμού. Η συγκίνηση κορυφώνεται και από το ύφος της γραφής, η οποία ρέει συχνά υπό τη μορφή εξομολόγησης και παρασέρνει το θυμικό του αναγνώστη, ιδιαιτέρως εκείνου, ο οποίος έχει την εμπειρία, άμεση ή έμμεση, της μετανάστευσης.
Με τους «Γκασταρμπάιτερ» η κιλκισιώτισσα συγγραφέας κάμνει ένα σημαντικό εξελικτικό βήμα στο χώρο της ελληνικής μυθιστορηματογραφίας.
Σημείωση: Το βιβλίο της Έλενας Αρτζανίδου «Γκάσταρμπαϊτερ. Η οδυνηρή φυγή» θα παρουσιαστεί την Παρασκευή 2 Νοεμβρίου 2012 στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη στις 7.30 μ.μ. Για το βιβλίο θα μιλήσουν ο Δημήτρης Γουλής, εκπαιδευτικός, ο  Όμηρος Ταχμαζίδης, δημοσιογράφος και η συγγραφέας Έλενα Αρτζανίδου. Τη συζήτηση θα συντονίσει ο Κώστας Ραμπίδης, Διευθυντής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Κιλκίς.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου