Mε σκληρή δουλειά και νοσταλγία-Griecheland Zeitung,

Η συνέντευξη δόθηκε με αφορμή το βιβλίο «Γκασταρμπάιτερ η οδυνηρή φυγή», και η Αντρέα Δημητριάδη, δημοσιογράφος, γερμανικής καταγωγής, αναφέρεται συγχρόνως και στην ζωή μου στη Γερμανία, και παράλληλα μιλά και για την ιστορία του βιβλίου.

Griecheland Zeitung,

Με σκληρή δουλειά και νόστο.

Ελεύθερη μετάφραση από τη Βάνα Κώστα.

Η Έλενα Αρτζανίδου είναι εδώ και καιρό μία αναγνωρισμένη Ελληνίδα συγγραφέας παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας, όταν αποφασίζει να γράψει ένα βιβλίο για την τύχη των γονιών της και έτσι μιας ολόκληρης γενιάς Ελλήνων, που λόγω οικονομικών δυσχερειών εγκατέλειψαν τη χώρα τους για να αποδεχτούν μία θέση εργασίας σαν Γκασταρμπάιτερ-φιλοξενούμενοι εργάτες-στη Γερμανία. Γκασταρμπάιτερ- η οδυνηρή φυγή, από τον εκδοτικό οίκο Manus Scripta, είναι το πρώτο μυθιστόρημα που γράφτηκε γι΄αυτή την περίοδο της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.

Η πλοκή του βασίζεται και στις εμπειρίες και τα βιώματα των γονιών της Έλενας Αρτζανίδου και  αφηγείται η ηρωίδα Αντωνία.

Στο Χάιμ που διαμένουν οι Έλληνες εργάτες της βιομηχανίας πορσελάνης στο Βάλντσάσσεν, στα σύνορα με την Τσεχία, γεννιέται το πρώτο παιδί, η Έλενα, στο βιβλίο Αλεξάνδρα. Η μητέρα της μετανάστευσε μαζί με άλλα οχτώ ζευγάρια από ένα χωριό της Β. Ελλάδας, για να τολμήσουν, σε δύσκολες συνθήκες εργασίας και διαβίωσης μία καινούρια αρχή. Ο πατέρας Χάρης , καταφέρνει να ενωθεί με την οικογένειά του, ξεπερνώντας πολλές δυσκολίες, καθώς ασπάζεται πολιτικές πεποιθήσεις, που του κάνουν δύσκολη τη ζωή στην Ελλάδα. Έτσι το βιβλίο δε μας μεταφέρει απλά τις ανάγκες των Ελλήνων μεταναστών και των παιδιών τους. Είναι ταυτόχρονα ένα ρεαλιστικό πορτρέτο μιας χρονικής περιόδου στην Ελλάδα, που στα μέσα της δεκαετίας του 1960, εμφανίζεται η σκιά μιας απειλούμενης δικτατορίας. Καταδεικνύει μέσα από τα προσωπικά πεπρωμένα, πως θανατώνεται μία χώρα από τη « φτώχεια όπως σ΄ έναν πόλεμο», κατά την Αρτζανίδου, με τις πληγές από τον εμφύλιο να παραμένουν ανοιχτές.

Οι Έλληνες στο Βαλντσάσσεν νοσταλγούν την πατρίδα, την οικογένειά και τους φίλους τους, που έπρεπε ν’ αφήσουν πίσω στην Ελλάδα. Τα βράδια κάθονται μαζί και  τραγουδούν, Καζαντζίδη,κλαίνε και γελούν και αλληλοπαρηγορούνται.

Ένταξη στη γερμανική κοινωνία

Όταν ο πατέρας καταφέρνει να βρεθεί κοντά στη γυναίκα και το παιδί του, η οικογένεια αρχίζει να ζει καλύτερα. Αφότου  μετακομίζει σε δικό της σπίτι στην περιοχή του Ασάφενμπουργκ, βρίσκει η ζωή τους τους κανονικούς της ρυθμούς. Ο πατέρας δουλεύει σε εργοστάσιο ελαστικών και η μητέρα βρίσκει εργασία σε νοσοκομείο, όπου η γνώση της τουρκικής γλώσσας , της ¨εξασφαλίζει¨ επικοινωνία και αναγνώριση σε ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον. Κάνει φιλικούς δεσμούς και με μία Γερμανίδα. Η Έλενα με τον αδερφό της Φιλάρετο, παίζουν στο δρόμο, με το γιο του ιδιοκτήτη του διαμερίσματος-Χούγκο-  κυνηγητό και ποδόσφαιρο. Η δυνατότητα της ένταξης στη γερμανική κοινωνία, γίνεται τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή  πιο χειροπιαστή. Η Έλενα δε θέλει να πάει στο γερμανικό σχολείο. Όμως η φοίτηση στο ελληνικό σχολείο είναι δυνατή μόνο μετά από μία μακρινή οδική διαδρομή. Τα πρωινά, τα αδέρφια αυτοεξυπηρετούνται, αφού οι γονείς φεύγουν από το σπίτι νωρίτερα, για να πάνε στη δουλειά τους. Η επιλογή του σχολείου φοίτησης αναγκάζει τελικά τους γονείς να στείλουν τα παιδιά μόνα τους πίσω στο Μαυρονέρι, Κιλκίς. Το πρώτο διάστημα ζουν με τη γιαγιά και τον παππού και τις θείες τους. Το ίδιο συμβαίνει και με χιλιάδες άλλα Ελληνόπουλα και όπως λέει η συγγραφέας είναι ¨οι ψυχές που πάντα υποφέρουν¨.

Είναι  το δίλημμα μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας, της οδυνηρής απόφασης πια χώρα να επιλέξεις για πατρίδα, τα οποία περιγράφονται με ιδιαίτερα εντυπωσιακό τρόπο μέσα από προσωπικές εμπειρίες στο μυθιστόρημα.

Η επαφή των παιδιών με τα βιβλία

Η συγγραφέας έχει δημοσιεύσει ήδη 30 βιβλία παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας με επιτυχία. Εργάζεται σήμερα στη Διεύθυνση ΠΕ Ανατολικής Θεσ/νίκης , με στόχο να φέρει τα παιδιά σε επαφή με τα βιβλία. Κάθε Τρίτη συναντιέται στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Θεσσαλονίκης , με παιδιά διαφόρων σχολικών τάξεων, και μοιράζεται μαζί τους ένα φιλαναγνωστικό ταξίδι. Στο μπλοκ ¨βιβλία και βιβλιοφιλία¨, που ίδρυσε στα Δ/νση Π.Ε Ανατ.Θεσσαλονίκης, και έχει βραβευτεί,κινητοποιεί τα παιδιά στο να καταθέτουν τις δικές τους απόψεις. Η συγγραφέας στα πλαίσια της Φιλαναγνωσίας συνεργάζεται και οργανώνει φιλαναγνωστικά εργαστήρια και σε δασκάλους. Η θέση της στη διοίκηση της Εκπαίδευσης είναι μοναδική για τα ελληνικά δεδομένα.

Δείτε την εκπομπή Διασπορά,5.1.2013,καλεσμένη της Χρύσας Σάμου με αφορμή το βιβλίο "Γκασταρμπάιτερ η οδυνηρή φυγή".
Αν δεν θέλετε να δείτε όλη την εκπομπή, είμαι στο τρίτο μέρος.

http://www.ert.gr/webtv/et3-enimerosi/item/10140-05-01-2013#.URpwVh000u6